| หัวข้อวิทยานิพนธ์ | การเปลี่ยนแปลงทางจุลกายวิภาคศาสตร์ของกระดูกเบ้าฟัน เมื่อได้รับแรงเคลื่อนฟันในหนูวิสตาร์ |
| ชื่อนิสิต | นายโกวิท พูลสิน |
| อาจารย์ที่ปรึกษา | ศาสตราจารย์ วัฒนะ มธุราสัย |
| อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม | ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ทันตแพทย์หญิง ดร. วันดี อภิหสมิต |
| ภาควิชา | ทันตกรรมจัดฟัน |
| ปีการศึกษา | 2538 |
| วัตถุประสงค์ | เพื่อศึกษาผลของแรงทางทันตกรรมจัดฟันต่อการตอบสนองทางจุกายวิภาคศาสตร์ของกระดูกเบ้าฟันด้านตึง และด้านกดที่ระยะเวลาต่างกัน |
| วิธีดำเนินงานวิจัย | กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยหนูวิสตาร์เพศผู้อายุ
60 วัน จำนวน 16 ตัว ใช้พลาสติกโมดูลเคลื่อนฟันกรามบนซ้ายซี่แรกด้วยแรงขนาด 40 กรัม โดยใช้ฟันกรามบนขวาซี่แรก ที่ไม่ได้ใส่เครื่องมือเคลื่อนฟันเป็นด้านควบคุม สุ่มฆ่าหนูครั้งละ 2 ตัว ภายหลังได้รับแรงเคลื่อนฟัน เป็นเวลา 1, 2, 4, 6, 8, 10, 12 และ 14 วันตามลำดับ ศึกษาการตอบสนองทางจุลกายวิภาคศาสตร์ ของกระดูกเบ้าฟันจากแผ่นชิ้นเนื้อที่ตัดเรียงตามลำดับในแนวใกล้กลางไกลกลาง เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยจำนวนเซลล์ออสติโอคาสท์และออสติโอบลาสท์ของบริเวณกระดูกเบ้าฟันด้านไกลกลาง ต่อรากฟันใกล้แก้มใกล้กลางของฟันกรามบนซ้ายซี่แรก ในแต่ละวันด้วยสถิติวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 และเปรียบเทียบ ค่าเฉลี่ยด้วยการเปรียบเทียบพหุคูณ |
| สรุปผลการวิจัย | ผลการวิจัยพบว่า การเปลี่ยนแปลงทางจุลกายวิภาคศาสตร์ของอวัยวะปริทันต์ภายหลังได้รับแรงเคลื่อนฟันมี ความต่างกันแบ่งได้เป็น 3 ช่วง คือ ช่วงแรกภายหลังได้รับแรง 1-2 วัน ช่องเอ็นยึด ปริทันต์ด้านกด แคบลง เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ผิวกระดูกเบ้าฟันด้านกดเริ่มเป็นแอ่งไม่เรียบ เริ่มพบเซลล์ออสติโอคลาสท์มากขึ้น ด้านตึง ช่องเอ็นยึดปริทันต์กว้างขึ้นเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ผิวกระดูกเบ้าฟันส่วนใหญ่มีขอบเรียบ พบเซลล์ออสติโอบลาสท์บุอยู่โดยทั่วไป ช่วงที่ 2 ภายหลังได้รับแรงเคลื่อนฟันเป็นเวลา 4-8 วัน ด้านกด ช่องเอ็นยึดปริทันต์แคบลงมากเมื่อเทียบกับ ช่วงแรก ปรากฏบริเวณไฮยาลิไนเซชั่นในแผ่นชิ้นเนื้อบางแผ่น เซลล์ออสติโอคลาสท์ละลายผิวกระดูกเบ้าฟัน โดยทั่วไป โดยเฉพาะบริเวณใกล้ปลายรากฟัน ด้านตึง ช่องเอ็นยึดปริทันต์กว้างขึ้น มีเซลล์ออสติโอบลาสกระจายตามผิวกระดูกเบ้าฟันเป็นจำนวนมากเมื่อเทียบกับช่วงแรก พบมีการละลายของผิวเคลือบรากฟันในแผ่นชิ้นเนื้อบางแผ่น ช่วงที่ 3 ภายหลังได้รับแรง 10-14 วัน พบการเปลี่ยนแปลงทางจุลกายวิภาคศาสตร์คล้ายกลุ่มควบคุม คือช่องเอ็นยึดปริทันต์ด้านตึงและด้านกด มีความกว้างใกล้เคียงกัน ผิวกระดูกเบ้าฟันบนเซลล์ออสติโอคลาสท์ ได้น้อย แต่ยังคงพบเซลล์ออสติโอบลาสบุอยู่ทั่วไป พบการละลายตัวของผิวเคลือบรากฟันเป็นแอ่งในแผ่นชิ้นเนื้อ บางแผ่น ค่าเฉลี่ยของจำนวนเซลล์ออสติโอคลาสท์และออสติโอบลาสท์ของด้านทดลองในแต่ละช่วงเวลามีค่า มากกว่าด้านควบคุม และมีค่าสูงที่สุดในวันที่ 6 ภายหลังได้รับแรงเคลื่อนฟัน ซึ่งต่างจากวันอื่น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ หลังจากนั้นจะค่อย ๆ ลดลง |