หัวข้อวิทยานิพนธ์ การศึกษาเปรียบเทียบการกระจายของความเค้นจากการกดฟันหน้าล่างด้วยเบอร์สโตน อินทรูซีฟ อาร์ช และริกเก็ตส์ ยูทิลิตี อาร์ช โดยวิธีโฟโตอิลาสติก
ชื่อนิสิต นางสาว รัชดาภรณ์ ศรีมานนท์
อาจารย์ที่ปรึกษา รองศาสตราจารย์ ทันตแพทย์หญิง สมรตรี วิถีพร
อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม รองศาสตราจารย์ ดร. วิทยา ยงเจริญ
ภาควิชา ทันตกรรมจัดฟัน
ปีการศึกษา 2535
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการกระจายของความเค้นซึ่งเกิดจากการกดฟันหน้าล่างด้วยกลไก 2 ประเภท :
เบอร์สโตน อินทรูซีฟ อาร์ชและริกเก็ตส์ ยูทิลิตี อาร์ช และเปรียบเทียบความแตกต่างของ
รูปแบบความเค้นซึ่งเกิดจากกลไกทั้งสอง
วิธีดำเนินงานวิจัย การทดลองกระทำในแบบจำลองฟันซึ่งจำลองลักษณะการเรียงตัวของฟันในขากรรไกรล่างที่มีลักษณะ
เคร์ฟ ออฟ สปี ชัน ฟันหน้าทั้งสี่ซี่ถูกกดด้วย 0.018"x 0.022" เบอร์สโตน อินทรูซีฟ อาร์ช และ
0.016" x 0.016" ริกเก็ตส์ ยูทิลีตี อาร์ช การกระจายของความเค้นที่เกิดขึ้นในแบบจำลองดังกล่าวข้างต้น
ศึกษาโดยวิธีโฟโตอิลาสติก
สรุปผลการวิจัย ผลการวิจัยสรุปดังต่อไปนี้
1. การกระจายของความเค้นซึ่งเกิดจากลวดกดฟันหน้าแต่ละชนิดตามขนาดของแรงที่แนะนำให้ใช้ (50 กรัม
สำหรับเบอร์สโตน อินทรูซีฟ อาร์ช และ 75 กรัม สำหรับริกเก็ตส์ ยูทิลิตี อาร์ช) ปรากฏ ดังนี้
1.1 เบอร์สโตน อินทรูซีฟ อาร์ช ทำให้เกิดความเค้นรอบปลายรากฟันหน้าทุกซี่ ความเค้นกระจายจากปลายรากฟันขึ้นไปสู่บริเวณคอฟันเป็นระยะทางประมาณ 1/3 - 2/3 ของ
ความยาวรากฟัน ในบริเวณฟันหลังความเค้นกระจายอยู่บริเวณปลายรากของฟันทุกซี่และพื้นที่ระหว่างรากฟัน ความแปรปรวนของการกระจายของความเค้นบริเวณฟันหลังด้านซ้ายและขวาพบได้บริเวณคอฟันระหว่าง
ฟันกรามซี่หนึ่งและฟันกรามน้อยซี่ที่สอง
1.2 ริกเก็ตส์ ยูทิลิตี อาร์ช ทำให้เกิดการกระจายของความเค้นไม่สม่ำเสมอ ความเค้นมากที่สุด
พบได้บริเวณด้านใกล้กลางของฟันตัดซี่ข้างขวา ส่วนในบริเวณอื่น ๆ พบความเค้นกระจายระหว่าง
ปลายรากฟันหน้าทั้งสามซี่ และบริเวณคอฟันพบความเค้นกระจายประมาณ 2/3 ของความยาวรากฟัน
เมื่อวัดจากระดับคอฟันมาทางด้านล่าง ในบริเวณฟันหลัง การกระจายของความเค้นมีความแปรปรวน กล่าวคือ ทางด้านซ้ายพบความเค้นบริเวณคอฟันและทางด้านใกล้กลางของรากใกล้กลางของฟันกรามซี่ที่หนึ่ง กระจายเข้าหาด้านไกลกลางของฟันกรามน้อยซี่ที่สอง ทางด้านขวาความเค้นกระจายจากปลายรากของ
ฟันกรามไปจนถึงฟันกรามน้อยซี่ที่หนึ่ง และบริเวณคอฟันระหว่างฟันกรามน้อยทั้งสองซี่
2. การกระจายของความเค้นซึ่งเกิดจากลวดกดฟันหน้าล่างทั้งสองเทคนิคแตกต่างกันทั้งบริเวณฟันหน้า
และฟันหลัง แม้ในขนาดแรงเท่ากัน กล่าวคือ บริเวณฟันหน้า เบอร์สโตน อินทรูซีฟ อาร์ช ซึ่งกดฟัน
ด้วยแรง 50 กรัม ทำให้เกิดความเค้นรอบรากประมาณ 2/3 ของความยาวรากฟันและกระจายขึ้นสู่บริเวณคอฟัน เมื่อขนาดแรงเพิ่มขึ้นจะเกิดความเค้นสองบริเวณ คือ บริเวณรอบปลายรากฟันและบริเวณคอฟัน
ในขณะที่ริกเก็ตส์ ยูทิลิตี ซึ่งกดฟันหน้าด้วยแรงขนาดเดียวกัน ทำให้เกิดความเค้นบริเวณปลายรากและ
บริเวณคอฟัน เมื่อขนาดแรงเพิ่มขึ้น ความเค้นค่อนข้างคงเดิม บริเวณฟันหลัง เบอร์สโตน อินทรูซีฟ อาร์ช ทำให้เกิดความเค้นกระจายรอบปลายรากของฟันหลังทุกซี่ ในขณะที่ริกเก็ตส์ ยูทิลิตี อาร์ช มีผลต่อ
ฟันกรามซี่ที่หนึ่งมากที่สุด การวิจัยนี้เพื่อศึกษาขนาดแรงในแนวระนาบและแนวดิ่งของลวดคอนแทรกชัน อาร์ช
ที่กระทำต่อฟันหน้าบน เมื่อดึงปลายลวดหลังท่อข้างแก้มไปด้านหลัง 0.5 ถึง 0.3 มม. โดยปรับลวดครั้งละ 0.5 มม.
แล้วใช้สปริง สเกล วัดแรงโดยดึงลวดโค้งกลับมาสู่โค้งเริ่มต้น เพื่อให้มีลักษณะ เหมือนกับการทำงานของลวด
ในช่องปาก